Был ҡурҡыныс “ кох таяҡсаһы”

Рєсєйґє  1911 йылда  тє‰ге тапљыр туберкулёзѓа љаршы кµрєш кµнµ билдєлєнє, был туберкулёзѓа љаршы хєрєкєттењ башы булып тора. Туберкулёз бик к‰п кеше ѓ‰мерґєрен алып китє hєм алып ките‰ен дауам итє.

Туберкулёз таяљсаhы  тышљы йоѓонтоѓа сыґамлы, т‰бєн температуранан љурљмай,  љояш нурґарында 20-30 минуттан, ультрафиолет нурґарґан – 2-3 минуттан, љайнатљанда – шунда уљ hєлєк була. Ћµт аґыљтарында  оґаљ hаљлана:  hыуыљта майґа – 10 ай, сырґа – 260 кµн, китап биттєрендє – 3 айѓа тиклем, hыуґа – 150 кµнгє тиклем. Дезинфекциялаусы ињ  яљшы сара – хлорлы препараттар.

Туберкулёз ауырыуын  сирле кешенєн  hауа-тамсы юлы менєн (hµйлєшкєндє, сµскµргєндє, й‰ткергєндє), сирле кешенењ єйберґєренє тейгєндє йољторорѓа мµмкин.

Туберкулёздан hаљланыу µсµн hєр кеше  кµн hайын сєлємєтлеген ныѓытырѓа – физкультура hєм спорт менєн даими шµѓµллєнергє, организмын сыныљтырырѓа, торлаѓын, эш урынын таґа тоторѓа, еллєтергє; шєхси гигиенаны, µѕ hєм аяљ кейеме гигиенаhын  hаљларѓа; тулы љиммєтле йољларѓа, уњайлы ял итергє; дµрµѕ туљланырѓа; алкоголь эсмєѕкє, тємєке тартмаѕља (уларґыњ  йоѓонтоhонда  ‰пкє тиґ бирелє, эске органдарґа ‰ґгєрештєр башлана).

Ауырый башлаhаѓыґ ‰ґ-‰ґегеґґе дауалау менєн шµѓµллєнмєгеґ, сµнки  телєhє ниндєй респиратор  сире аѕтында  ‰пкє туберкулёзы йєшеренергє мµмкин. й‰ткергєндє йє иhє сµскµргєндє  танауґы hєм ауыґґы љулъяулыљ менєн љапларѓа, hµйлєшкєндє єњгємєсенєн 1-2 метр арала торорѓа. Ауырыу кеше балаларґан йыраѓыраљ булырѓа: уларґы љулдарына алмаѕља, ‰пмєѕкє, кєрєк булмаhа, яљын килмєѕкє, медицина маскаhы йµрµтµргє тейеш.

Туберкулёзды  иѕкєрте‰ саралары:

балаларѓа даими  БЦЖ прививкалары љуйыу;

ауырыу йољторѓандарґы  ваљытында асыљлау – йыл hайын 1-7 йєшлек балаларѓа  диагностика – Манту пробаhы љуйыу, 8-18 йєштє – Диаскин-тест;

ике йылѓа бер тапљыр, љабул ите‰гє мµрєжєѓєт иткєндє – йылына бер тапљыр, аґыљ-т‰лек сєнєѓєте хеґмєткєрґєренє, туберкулёз менєн ауырыѓан кеше менєн бєйлєнештє булѓан кешелєргє, хроник сирґєр менєн хє‰еф тµркµмµнє ингєн кешелєргє –  йылына 1-2 тапљыр флюорография ‰те‰.

 Н.Љєй‰мов,

Балаљатай ‰ґєк район дауаханаhыныњ врач-фтизиатры