Рустәм Мәүлитов: диабет менән ауырыусыларға беҙҙә шәхси ҡараш

Шәкәр диабеты – ХХI быуаттың  ҙур медик-социаль һәм гуманитар проблемаһы, ул бөгөн бар донъя берләшмәһенә ҡағыла.  Егерме йыл элек ”шәкәр диабеты” диагнозы ҡуйылған кешеләр  һаны 30 миллиондан артмай ине. Бөгөн иһә  285 миллиондан ашыу кеше   диабет менән сирләй, Халыҡ-ара  диабет федерацияһы  прогнозына ҡарағанда, 2030 йылға уларҙың һаны  438 миллионға тиклем артыуы ихтимал.

Шәкәр диабеты –  ауырыуҙың бар ғүмере буйы  медицина ярҙамы талап ителгән  ауыр хроник ауырыу.  Диабет  ҡиммәтле дауалау талап иткән  етди өҙлөгөүҙәр үҫешеүе менән характерлана,  ваҡытынан алда вафат булыуҙың төп сәбәптәренең береһе. Шул уҡ ваҡытта диабет тайпылышһыҙ йәшәрә,  йыл һайын эшкә һәләтле халыҡты күберәк  зарарлай. Бөгөн беҙ  Балаҡатай үҙәк район дауаханаһы поликлиникаһы мөдире  Рөстәм   Мәүлитов менән  ошо ауырыу хаҡында  һөйләшәбеҙ.

-Рөстәм Ғәптелйән улы, диабет менән ауырыусылар районда күпме?

-Балаҡатай үҙәк район дауаханаһында  “шәкәр диабеты” диагнозы ҡуйылған  685 пациент теркәлгән. Уларҙан  59 пациент 1-се типтағы, 626 –  2-се типтағы шәкәр диабеты менән сирләй.

-Әйтегеҙ әле, әгәр “шәкәр диабеты” диагнозы ҡуйылһа,  ниндәй врачҡа мөрәжәғәт итергә кәрәк?

-“Рәсәй Федерацияһында  граждандарҙың сәләмәтлеген һаҡлау нигеҙҙәре тураһында”ғы 323-сө  Федераль закондың 70-се статьяһына  ярашлы  дауалаусы участка врачы прациентты ваҡытында һәм  квалификациялы  тикшереүҙе тәьмин итә.

-Ауырыуҙар глюкометрҙар һәм тест –полоскалар менән  түләүһеҙ тәьмин ителәме?

-Граждандарҙың  айырым категорияларына  социаль хеҙмәттәр  йыйылмаһы биреү  тәртибенә ярашлы,  граждандарҙың льготалы категорияларын  медицина изделиелары менән  бушлай тәьмин итеү процесында Балаҡатай үҙәк район дауаханаһы  врачы пациенттың медицина изделиеһында, шулай уҡ  бындай медицина изделиеһына сығым материалында  ихтыяжын билдәләй һәм уны алыуға рецепт яҙа. Шулай итеп,  ҡанда шәкәр  кимәлен  тикшереүҙең мөмкин булған ысулдары, пациентты глюкометрға  тест – полоскаларҙың кәрәкле күләме менән тәьмин итеүҙе дауалаусы врач билдәләй.

-Рөстәм Ғәптелйән улы,  диабетиктар өсөн  медицина стандарттары  исемлегенә инмәгән  дарыу препараттарын алыу тәртибе ниндәй?

-Медицина ярҙамы стандартына инмәгән дарыу препараттарын тәғәйенләүгә һәм ҡулланыуға медицина  күрһәтмәләре булғанда   врач комиссияһы ҡарары буйынса рөхсәт ителә.

-Шәкәр диабеты менән ауырыған кешегә  медицина изделиеларын нисек бушлай алырға?

-Дауалаусы врач  тәҡдиме һәм врач комиссияһы ҡарары нигеҙендә медицина ойошмаһы  медицина изделиеларына заявка тултыра һәм уны  Башҡортостандың Һаулыҡ һаҡлау министрлығына ебәрә. Министрлыҡ  медицина ойошмалары заявкаларына ярашлы  медицина изделиеларын һатып ала.

Медицина изделиеларын ташламалы  рецепттар буйынса эшләгән фармацевтика ойошмаһының  аптека учреждениелары бирә.

- Рµстєм Fєптелйєн улы, єгәр пациент врачҡа үҙаллы килә алмаһа, уѓа нимє эшлєргє?

-Шәкәр диабеты менән ауырыған   хәрәкәт итеү мөмкинлектәре сикләнгән кешеләр өсөн  медицина тикшереүҙәрен даими үтеү бик мөһим, сөнки улар медицина учреждениеларына барыуҙа ауырлыҡтар кисерә. Ошо йәһәттән ауырыуҙарҙы йортта тикшергән  терапевттарҙың эше айырыуса мөһимгә әүерелә. Врачтың өйгә килеүе  пациенттарға  үҙенең йортонан сыҡмайынса  квалификациялы ярҙам алыу мөмкинлеген бирә. Был стресты һәм физик көсөргәнеште шаҡтай кәметә. Шундай тикшереү барышында  терапевттар  пациенттың  сәләмәтлегенең дөйөм  торошон баһалай,  ҡанда шәкәр кимәлен үлсәй һәм кәрәкле тикшереүҙәр үткәрә, туҡланыу һәм физик күнегеүҙәр мәсьәләләре буйынса консультация  бирә,  медикаменттар ҡабул итеү һәм кәрәк булғанда уларҙы үҙгәртеү режимын тикшерә, шәкәр диабетына бәйле өҙлөгөүҙәрҙе иҫкәртә ала.

Шулай итеп,  өйҙә даими тикшереүҙәр  аҙ хәрәкәт иткән  пациенттарҙың йәшәү сифатын шаҡтай яҡшырта, уларға ауырыуын контролдә тоторға һәм  мөмкин булған өҙлөгөүҙәрҙе иҫкәртергә ярҙам итергә мөмкин. Шәхси ҡараш һәм медицина  персоналы яғынан иғтибар был процеста  мөһим роль уйнай.

-Әңгәмәгеҙ өсөн рәхмәт.

ЕленаУсольцева